“Opor osteko sindromea” -Pablo Pagegi-
Podcast-a: Entzun lehiotxo berri batean | Jeitsi (Duration: 3:48 — 3.5MB) | Embed
Martxoak 3 elkartea: “Memoria historikoaren lanketan, oso maila eskasa sumatu dugu Gasteizko udal agintarien artean”
Espainiako gobernuak 1976ko martxoaren 3ko sarraskiari buruzko agiriak desklasifikatzeari uko egin dion honetan, Martxoak 3 elkarteko Lander Gartziarekin hitz egin du ARABA HIZPIDEk. Paper horien garrantzia nabarmendu du Gartziak, horiei esker sarraskian parte hartu zuten polizien izenak ezagutzeko aukera izango litzatekeelako. Frankismoaren Krimenen Aurkako Plataformako kide diren heinean, Olarizuko gurutzeaz eta Erorien Haranari buruz ere mintzatu gara berarekin.
Podcast-a: Entzun lehiotxo berri batean | Jeitsi (Duration: 19:04 — 17.5MB) | Embed
“Eliza” -Mikel Basabe-
Podcast-a: Entzun lehiotxo berri batean | Jeitsi (Duration: 3:54 — 3.6MB) | Embed
“Lotsariak agerian” -Koldo Alzola-
Iragan astean, oporretatik bueltan, Juan Ibarrondok Radio Vitorian irekitako eztabaida ildoarekin egin nuen topo. Gauzak zer diren, udaldian bizitako hainbat egoerek neu ere antzeko pentsamenduak eragin dizkidate eta ekarri nahi nituzke harek abiatutako debatera. Bere gogoetan Ibarrondok Mendizorrotza eta Gamarrako igerilekuetan nudistentzako guneak egokitzeko aukera planteatzen zuen. Argudiatzen zuen bere proposamena Isaac Puenteren tradizio higienista oroituz. Maeztuko mediku anarkista biluztasunaren defendatzaile sutsua izan zen. Haren ustetan, larrugorritan bainatzea zein eguzkitan jartzea jarduera osasungarria zen, eta ez bakarrik ikuspuntu fisiko eta higieniko batetik, baita osasun moralarentzat ere. Osagile libertarioaren aburuz, biluzik agertzeak erlijioak urtetan zehar giza gorputzari eman dion pekatu-kutsua uxatzeko balio zuen, irakatsitako lotsa faltsuak indargabetzeko, eta geure gorpuzkera naturaltasunez onartzeko. Orduan, iragan mendeko hogeita hamargarren hamarkadan, bertsoak aterako zizkioten Puente jaunari bere abangoardiako teoria eta praktikengatik, baina izango zen jarraituko zituenik ere. Areago, 1934an, Ursulinas monjen eskolaren aurrean, pik-nik nudista bat antolatzeko ideia gauzatu zuenean.
Neuk ere behin baino gehiagotan izan ditut presente uda honetan maeztuarraren balentriak. Batean, Gironako kostaldean. Garai batean, Ampurda eskualdeko lagun anarkista zahar batek Rosasetik iparralderako kostaldeko txokorik kuttunenak erakutsi zizkidan. Orduan, horietan guztietan lotsariak agerian etzan zintezkeen eguzkitan, normaltasun osoz. Handik urte batzuetara, baina, behinola nudistentzakoa zen kala lasai horietako batera bueltatu eta oihalez estalitako bainulariz beteta zegoen; eta lehen ez bezala, bertan akanpatzea debekatuta. Beste batean, Kantabrian, La Arena hondartzan, Ajo ibaia itsasoratzen den tokian. Bazter miresgarri horretan ere duela pare bat urtera arte, munduratu zintuzten bezala egon zintezkeen, patxada ederrean. Aurten, berriz, geu ginen popa bistan jartzera ausartu ziren bakarrak. Hainbesterainokoa zen gizarte oihal-zalearen presioa, bestelako hondartzetan bainujantzirik gabe ibili ohi den gure hiru urteko alabak ere erregutu zidan, auzo lotsaren auzo lotsaz, hankartea estaltzeko. Garai bateko eremu aske horretan ikasi du gajoak zer den milaka urtetako moral kristauaren jazarpena.
Guztiz bat nator Ibarrondok iradokitako promosamenarekin; areago; gonbidatuko nuke, aspaldi komunismo libertarioaren teorikoak egingo zukeen bezala, hitzetatik ekintzetara pasatzeko, teorietatik pik-niketara. Baina nago beste askatasun askotan bezala, moral askatasunean ere atzera egin dugula azken urteotan, Isaac Puente bera lotsagorritzeko adina.
Koldo Alzola
Podcast-a: Entzun lehiotxo berri batean | Jeitsi (Duration: 3:20 — 3.1MB) | Embed
“Besteekiko enpatia” -Iñaki Martinez de Luna-
Gaztelaniaren eta euskararen arteko borrokak markatu du, debora luzean, gure ibilbide soziolinguistikoa.
Azken urteotan, ordea, tira-bira horiek leundu dira, eta pragmatismoz edo, hizkuntza biak uztargarriak izan behar dutela pentsatzera igaro gara. Batzuk, gogo onez, eta beste batzuk, halabeharrez.
Beraz, kontrajarriak ziren hizkuntza-jarrerak hurbildu dira oro har, eta mudantza horretan hizkuntza-ekologiaren teoriak eragin handia izan du. Planteamendu horrek munduko hizkuntza oro ekosistema bereko urrezko aletzat hartu eta bakan bat ere galdu ez dadin denok ahalegindu behar dugula aldarrikatzen du.
Ideia horrekin bat, euskararen biziraupen osasuntsua, beste hizkuntzena bezala, guztion kezka eta ardura litzateke.
Baina, zer gertatzen da gure herrira etorri berriak direnen hizkuntzekin? Etorkinek ekarri dizkiguten hizkuntzekin? Horiek ere sistema linguistiko unibertsaleko ale preziatuak diren arren, guk, euskaltzaleok, oraindik ez diegu gure kezka eta planteamendu soziolinguistikoetan lekurik egin; ez dugu arreta handirik jarri gurean bizi diren beste hizkuntza-komunitate horiengan.
Geure buruari egin behar diogun galdera hauxe da: nola erakarriko ditugun bizilagun berri horiek gure hizkuntzara, guk haiei ‑beren hizkuntzei‑ bizkar emanda bizi bagara? Izan ere, zaila baino zailagoa izango da euskararekiko interesa haiengan piztea, aldez aurretik guk geuk hizkuntza-komunitate horiei erreparatu ere egiten ez badiegu.
Azken buruan, beti gure zilborrari begira izan ordez, oso lagungarria litzateke –bai elkarbizitzarentzat bai gure hizkuntzarentzat‑ besteekiko enpatia pixka bat ere inoiz adieraziko bagenu.
Iñaki Martínez de Luna
Podcast-a: Entzun lehiotxo berri batean | Jeitsi (Duration: 2:38 — 2.4MB) | Embed
Hibai Arbide: “Zaila izango da troikak ezarritako neurriek Greziako gizartean utzi dituzten ondorioak gainditzea”
Europara begira jartzeko ohiturari eutsi diogu aurten ere HIZPIDEAn, eta Hibai Arbideren txanda izan da gaur. Troikak ezarritako hiru erreskateek Greziako gizartean izan duten eraginari buruz mintzatu da, baita urteurren bati buruz ere, izan ere bost urte beteko dira datorren irailaren 18an Egunsenti Urrekara alderdi faxistako kide batek Pavlos Fyssas rap kantaria hil zuenetik.
Podcast-a: Entzun lehiotxo berri batean | Jeitsi (Duration: 15:27 — 14.1MB) | Embed
Milaka sinadura bildu nahi ditu pobreziaren eta bazterkeria sozialaren aurkako herri-ekimen legegileak
Krisialditik atera garela ematen digute aditzera, baina milaka herritar daude pobrezia egoeran Euskal Autonomia Erkidegoan. Ideia horretan oinarrituta eta kalitatezko babes sistema publiko eta sozial baten alde, herri ekimen legegilea abiatu zuten Euskal Herriko Eskubide Sozialen Karta osatzen duten eragileek uda hasieran. Ekimena Eusko Legebiltzarrera iristeko, 10.000 sinadura lortu behar dira, eta azken txanpan sartu da bilketa. ELA, LAB, ESK eta Steilas sindikatuetako egoitzetan aurki daitezke sinatzeko liburuxkak, baita Hala Bedi irratian bertan ere. Gaiaren inguruan hitz egin du gaur ARABA HIZPIDEn Javier Saenz Eskubide Sozialen aldeko Arabako Plataformako (PDS) kideak.
Podcast-a: Entzun lehiotxo berri batean | Jeitsi (Duration: 12:32 — 11.5MB) | Embed
“Rokodromoen auzian Udala inprobisatzen ari da eta ez daki zer egingo duen instalazioekin”
Udal rokodromoak abendura arte itxita egongo direla jakin genuen atzo: Gasteizko Udalaren lehiaketa publikoa hutsik geratu da, eta ez da egongo rokodromoak kudeatuko dituen enpresarik. Orain arte, Arabako Rokodromoetako Teknikariak (ART) enpresak zuen esleipena, eta bi rokodromo zeuden Gasteizen; aurten, aldiz, hirugarren rokodromo bat zabaldu behar zuen Udalak Salburuan, baina ez dute diru partida handitu nahi izan, enpresak erabiltzaile gehiagorentzako zerbitzua eman behar zuen arren. Horren ondorioz, 9 langile geratu dira langabezian.
Borja Donnay eskalatzailea da langile horietako bat. ARABA HIZPIDEn esan duenez, Udala inprobisatzen ari da auzi honetan, ez baitu benetako neurririk ezarri rokodromo horiek zabalik egon daitezen. Langileek mobilizazioak egingo dituztela iragarri du, baina erabiltzaileak ere hasi dira antolatzen dagoeneko: ekimen bat egingo dute bihar, irailak 14, arratsaldeko 18:00etan Ariznabarrako rokodromoan.
Podcast-a: Entzun lehiotxo berri batean | Jeitsi (Duration: 11:34 — 10.6MB) | Embed
“Pobreziari stop” -Bego Ozaeta-
Kaixo. Bueltatu gara!!
Eta kurtso hasiera honetan istorio berdinak aurkitzen ditugu. Uda garaiak ez duela ezer aldatu dirudi.
Neure hileko mamua pobrezia da. Krisialditik irten garela esaten digute, baina gure inguruan oso bestelako errelaitateak ikusten ditugu: gero eta pobrezia gehiago, politika neoliberalen ondorioz, gero eta jende gehiagori ukatzen zaio etxebizitza, elikadura egokia, energia, umeen garapena, aisia edota kultura.
Gure instituzioek ez dute egiten euren esku dagoen guztia herritarroi kalitateko babes sozial publikoa bermatzeko, ezta pobreziaren eta bazterketa sozialaren kontra borrokatzeko ere. Bego Oleagak Suelta la Ollan esan zuen bezala “Joera da eskubideak murriztekoa, pobreziaren eta bazterketaren errealitatea lausotzea, eta gizarte laguntzak eskuratzeko bideak zailtzea”
Euskadin, Diru-sarrerak Bermatzeko Errenta (RGI) daukagu pobreziari aurre egiteko. Euskadin bizi diren familia guztiek, betekizun jakin batzuk betez gero, gutxieneko diru- sarrera batzuk daukate bermaturik. Familia baten diru sarrerak gutxieneko maila horretatik beherakoak badira, Eusko Jaurlaritzak osatu behar ditu DBEren mailaraino.
Alderdi batzuk (PNV, PSOE, Ppk ) betekizun horiek gogortzea proposatu dute Parlamentuan, diru sarrera horiek jasotzeko ostopo berriak jartzen. Total, pobrezia gure artean indartzeko. Horrela agian lan prekarioak eta miserableak onartzen degu, eta eskertu gainera.
Hauteskundeak gertuago direnean etorriko dira betikoak be, betiko astakeriak esaten RGI ren aurka: etorkinak bakarrik jasotzen dutela, alferkeria indartzeko besterik ez dela… DBE akatu behar dela ez esateko baina esan guraz
Beste aldetik, Erakunde eta sindikatu batzut beste bidea proposatu dute: pobrezia aurre egiteko, onartu dezagun RGI barri bat, jasotzeko gutxieneko adina 23 urtetik 18 urtetara jaisten, DBEaran zenbatekoa handitzen, larrialdi sozialeko laguntzak edota alokairu etxea eskuratzeko eskubide subjetiboak izaten.
Alternatiba sozial hau bultzateko eta zabaltzeko “m Kalitatezko Babes Sistema Publiko eta Sozial Baten Aldeko” HEL bat prestatu dute. Pobreziari aurka egin nahi ba duzu, sinatu lehen bait lehen. Sindikatuetan,elkarte batzuetan eta Hala Bedi Irratian bertan dauzkazue sinatzeko orrialdetxoak…
Animatu zaitez. Denbora gutxi geratzen da ta.
Bego Ozaeta
Podcast-a: Entzun lehiotxo berri batean | Jeitsi (Duration: 2:53 — 2.6MB) | Embed
Abian da SalburuKoLore kulturarteko jaialdia, auzoko jatorri, kultura eta ideologia ezberdinetako jendea biltzeko
Laugarren urtez eta Salburuko jaien datekin bat eginez, abian da SalburuKoLore kulturarteko jaialdia. Salburuan bizi diren pertsona guztien integrazioa du helburu jaialdiak, euren jatorri, ideologia, kultura, sinesmen, adin eta generoa edozein dela ere. Aurtengo egitarauak ikuspegi feminista du eta munduko hainbat herrialdetako emakumeen bizipenak izango dituzte oinarri horretarako. Laida Urzelai SalburuKoLore ekimeneko kidearekin hitz egin dugu ARABA HIZPIDEn jaialdiari buruz. Egitarau osoa dago ikusgai halabedi.eus/agenda helbidean.
Podcast-a: Entzun lehiotxo berri batean | Jeitsi (Duration: 11:48 — 10.8MB) | Embed
