• Julen Guaresti: EAE-ko espetxe ereduko errota gurpilak
  00:04:59
  9  1 1

EAEko espetxe-ereduaren ardatz estrategikoen artean, lehenengoak honako hau dio:

“Ingurune irekiko zigorrak sustatzea. Horretarako, ingurune irekiko azpiegiturak ingurune itxikoak baino gehiago izatea planteatzen da, baita gizarteratzera bideratutako jarduketetarako aurrekontu handiagoa izatea ere, zaintza-jarduketetarako baino”.

Argi dago baieztapen hori faltsukeria eta entretenimendu instituzional bat besterik ez dela, denborak irabazteko aukera ematen duena, azken finean, bere azken helburu estrategikoa den zigor-aukera indartzeko.

Era berean, “ongi jantzitako jendea”-ren kontzientziak isilarazteko ere balio du; izan ere, ohikoa denez, ez dira inoiz prest egon inoren alde zerbait egiteko; gehienez ere, limosnaren bat emateko elizako atean edo euskal hirietako kale ibiltarietan, nahiz eta zalantza izan gero edanean edo beste bizio batzuetan gastatuko ote duten.

Esan bezala, ingurune irekian zigorrak sustatzeko, beharrezkoa da azpiegitura egokietan inbertitzea, helburu hori lortu ahal izateko, euskal geografia osoan banatutako zentro txikietako zuzkidurekin, eta, horrela, pertsona horiek populazio horien eremu naturaletan gizarteratzea eta laneratzea ahalbidetzeko.
Aitzitik, kartzelako azpiegitura handietan inbertitu da, hala nola Zaballako makrokartzelean (Araban, zibilizaziotik erabat isolatuta), Zubietako kartzela berrian (Gipuzkoan, Martutenekoaren ordez) eta dagoeneko entzuten ari da Bizkaian kartzela berri bat eraikiko dela Basaurikoaren ordezko gisa.

Hori da, egia esan, euskal espetxe-eredu berria baina, berriz, oso zaharra.

Non geratzen dira ingurune irekiko azpiegituren nagusitasuna eta non geratzen dira gizarteratzera bideratutako jarduketetarako aurrekontu handienak zaintza-jarduketen aldean?

Hori bada arduradun politikoen kudeaketa, argi dago helburuak ez direla planteatutakoak, kontrakoa baizik. Espetxeetako plazak handituz gero, esan nahi du gehiago pentsatzen dutela pertsonak espetxeetan sartzea ingurune irekiko politiketan baino.

Kartzelako LABELA zalantzan dago. Legebiltzarrean botere legegilerik ez duen euskal espetxe-eredua, Estatuko espetxe-legezkotasunaren eta premia politikoen mende dagoen euskal espetxe-eredua, Auzitegi Nazionaleko Fiskaltza edo Espetxe Zaintzako Epaitegi Zentrala bezalako erakundeei aurre egiteko gaitasunik edo ahalmenik ez duen euskal espetxe-eredua, hirugarren graduen kontzesioen errekurtsoen aurrean ezer egiterik ez duena.

Argi dago ez dagoela asko ospatzeko duela urtebeteko espetxe-transferentziarekin. Argi dago Eusko Jaurlaritza ez zegoela prest transferentzia hori bere gain hartzeko, Estatutuaren 40 urte luzeren ondoren.

Argi dago Eusko Jaurlaritzak ez duela inortxo ere izan, ez lehenago, ez geroago, pertsonan eta justizia errestauratiboan oinarritutako eredu bat planteatzeko, ez hirugarren sektoreko elkarteekin, ez unibertsitatearekin, ez zigor, ordainsari eta espetxe-zaintzako esperientziak baino askoz ere aurreratuagoak diren beste esperientzia batzuetan sakontzeko.

Bien bitartean, esandakoak esan, azpiegitura handi horiek aberats berriak sortzen dituzte, botere-lursail berriak guztion zergekin, eta gure zergei esker, preso eta familia urratuak izaten jarraitzen dute, beste batzuk harrotzeko, lortutako lorpenen gardentasunik ezean oinarrituta.

Inbertsio handiena propagandarena eta egiazkoa da, emaitzen arabera arrakastak sortzen dizkiona.

Horregatik diot Eusko Jaurlaritzak errotako gurpilekin bat eginarazten gaituela, nahi edo ez.