• QUIENES SOMOS
  • TIENDA
  • TABERNA
  • CONTACTO
  • ACCESO
  • Hazte
    socia!
  • eu
  • en
  • es
Hala Bedi
  • Gehiago…

    Generic selectors
    Exact matches only
    Search in title
    Search in content
    Post Type Selectors
    Filter by Categories
    adrian zelaia
    Agroecología
    Prensa
    Araba Hizpidea
    argia aurrerapena
    arrosasarea
    ataria irratia
    Azken Hatsa taldea
    Noticias
    Kategoriarik gabe
    Ciencia
    Cultura
    ekonomia
    Etxebizitza problematika
    Feminismos
    Internacional
    irratien tartea
    Literatura
    Prestaciones sociales
    Suelta la olla
    tolosaldeko ataria
    Zebrabidea
    zigor olabarria
    Zuzenbidea
  • NOTICIAS
  • OPINIÓN
  • HALA BIDEO
  • AGENDA
  • PROGRAMACIÓN
    • 2022 – 2023 PARRILA
    • Cultura
      • Alai bedi
      • aRabazan ala ez bazan
      • Arrapataka
      • Asuntos Interiores
      • Bertxoko
      • Besos Txao
      • Erraietatik
      • Euskalduntxarrak
      • Kakatzarra
      • Kasakatxan
      • Kodoro Games
      • Laboratorio Plat de cine
      • Lo que el viento se dejo
      • obaba
      • Píxel
      • Poeta madarikatuak
      • Tarteka
      • Tropa de Breoghan
      • Κάτω τα χέρια
    • Magazines
      • Hizpidea
      • Kantoia
      • Suelta la olla
      • Zebrabidea
    • Música
      • 12 pulgada
      • Anakrusa
      • Arima Beltza
      • Autotune o Barbarie
      • Basati Irratsaioa
      • Bizikleta Estatikoa
      • Blue cafe
      • Desde el Abismo
      • Eh txo!
      • El Sonotone
      • Erro ta berri
      • Etxean Jaus
      • Habelas Hainas
      • Hemeretzi Hertz
      • Hiru kortxea
      • Insomniorako abestiak
      • Kafe Procope
      • Klask!
      • Kontrapas
      • La Bisagra
      • La Bola Loca
      • La Calle Del Ritmo
      • La conquista del Punk
      • La Maketa
      • La Malet (A) fonica
      • La tanguería
      • No funk
      • No hay pasado
      • Nosoloradio
      • Teoria de Cuerdas
      • Traumreise
      • Xperimental Sound System
      • Zuria Beltzez
    • Sociales
      • A desalambrar
      • A todo gas
      • Anatema
      • BabaZorra
      • Berbetan
      • El puente de Mostar
      • Eskilarapeko
      • Excavar en tiempos revueltos
      • Filosofía para Mentes Inquietas
      • Gazte Bulkadak
      • Hiketan
      • Hola Latinoamérica
      • informativo nocturno
      • Joan Zikutara
      • Kafe Expreso
      • Klak
      • Kurdistan Uhinetan
      • La pila
      • La Telaraña
      • Mas Asfalto
      • Mundu Berria(e)ko Un Mundo Nuevo
      • O no será-Edo ez da izango
      • Ogi Beltza
      • Ondamendi
      • Piuke Ausart
      • Radio Rebelde
      • Resumen Oriente Medio
      • resumenlatinoamericano
      • Uhintifada
      • What the basque
  • SORTEOS
  • Gehiago…

    Generic selectors
    Exact matches only
    Search in title
    Search in content
    Post Type Selectors
    Filter by Categories
    adrian zelaia
    Agroecología
    Prensa
    Araba Hizpidea
    argia aurrerapena
    arrosasarea
    ataria irratia
    Azken Hatsa taldea
    Noticias
    Kategoriarik gabe
    Ciencia
    Cultura
    ekonomia
    Etxebizitza problematika
    Feminismos
    Internacional
    irratien tartea
    Literatura
    Prestaciones sociales
    Suelta la olla
    tolosaldeko ataria
    Zebrabidea
    zigor olabarria
    Zuzenbidea
  • NOTICIAS
  • OPINIÓN
  • HALA BIDEO
  • AGENDA
  • PROGRAMACIÓN
    • 2022 – 2023 PARRILA
    • Cultura
      • Alai bedi
      • aRabazan ala ez bazan
      • Arrapataka
      • Asuntos Interiores
      • Bertxoko
      • Besos Txao
      • Erraietatik
      • Euskalduntxarrak
      • Kakatzarra
      • Kasakatxan
      • Kodoro Games
      • Laboratorio Plat de cine
      • Lo que el viento se dejo
      • obaba
      • Píxel
      • Poeta madarikatuak
      • Tarteka
      • Tropa de Breoghan
      • Κάτω τα χέρια
    • Magazines
      • Hizpidea
      • Kantoia
      • Suelta la olla
      • Zebrabidea
    • Música
      • 12 pulgada
      • Anakrusa
      • Arima Beltza
      • Autotune o Barbarie
      • Basati Irratsaioa
      • Bizikleta Estatikoa
      • Blue cafe
      • Desde el Abismo
      • Eh txo!
      • El Sonotone
      • Erro ta berri
      • Etxean Jaus
      • Habelas Hainas
      • Hemeretzi Hertz
      • Hiru kortxea
      • Insomniorako abestiak
      • Kafe Procope
      • Klask!
      • Kontrapas
      • La Bisagra
      • La Bola Loca
      • La Calle Del Ritmo
      • La conquista del Punk
      • La Maketa
      • La Malet (A) fonica
      • La tanguería
      • No funk
      • No hay pasado
      • Nosoloradio
      • Teoria de Cuerdas
      • Traumreise
      • Xperimental Sound System
      • Zuria Beltzez
    • Sociales
      • A desalambrar
      • A todo gas
      • Anatema
      • BabaZorra
      • Berbetan
      • El puente de Mostar
      • Eskilarapeko
      • Excavar en tiempos revueltos
      • Filosofía para Mentes Inquietas
      • Gazte Bulkadak
      • Hiketan
      • Hola Latinoamérica
      • informativo nocturno
      • Joan Zikutara
      • Kafe Expreso
      • Klak
      • Kurdistan Uhinetan
      • La pila
      • La Telaraña
      • Mas Asfalto
      • Mundu Berria(e)ko Un Mundo Nuevo
      • O no será-Edo ez da izango
      • Ogi Beltza
      • Ondamendi
      • Piuke Ausart
      • Radio Rebelde
      • Resumen Oriente Medio
      • resumenlatinoamericano
      • Uhintifada
      • What the basque
  • SORTEOS
  • QUIENES SOMOS
  • TIENDA
  • TABERNA
  • CONTACTO
  • ACCESO
  • Hazte
    socia!
Hala Bedi > Prensa > Euskara bizi da Trebiñu sagardotegian

Euskara bizi da Trebiñu sagardotegian

 agosto 9, 2019  through Argia.eus InPrensa  0

Markinez-Amozarrain sendikoak euskaraz aritzen dira etxean eta lantokian. Euskaldun asko hartzen dute haien ogibide den sagardotegian. Trebiñun daude, eta izen bereko sagardotegian euskara lehen lerroan izan dadin saiatzen dira. Lazarraga Saria ere irabazi dute, eta xumetasunez jaso: “Egongo da, hor nonbait, euskararen erabileraren alde gu baino askoz gehiago egiten duen jendea”. through Argia.eus

Markineztarrak. Ezkerretik eskuinera: Jon, Koldo eta Julen Markinez. Aitak duela 30 urte landatu zituen lehen sagarrondoak Trebiñun eta duela hamabi urte jarri zuen abian sagardotegia bi semeen laguntzaz eta emaztearen babesaz. Argazkia: Zaldi Ero.

Trebiñu Konderria du izena, 260 kilometro koadro, 1.460 biztanle 40 herri txikitan banatuak: Agilu, Albaita, Añastro, Araiko, Arana, Argote, Armentia, Arrieta, Askartza… Hain zuzen, Askartza dugu helburu, hantxe baitugu Trebiñu sagardotegia. Bertan jaiotako Koldo Markinezek (Askartza, 1958) hartu gaitu, administrazioz Burgos den baina Arabaren bihotzean den euskararen lurrean: “Errotalde, Torreondo, Rititurri, Rutiaran, Uranzo, Turraran, Portaleta, Garaia, Sarria… horiexek hemengo leku izenetako batzuk. Hemengo toponimia euskararena da”. Araban Trebiñu, Arabaren parte izan nahi bertakoek behin eta berriz adierazi dutenez. Haatik, Burgos, Trebiñu, eta barrendegiko Askartzan, Trebiñu sagardotegia, Bai Euskarari Elkartearen Lazarraga Sariaren jabe egina.

30 urte dira Koldo Markinez sagarrondoak aldatzen hasi zela bertako soroetan. Hamabi urte daramatza, berriz, bi semeekin batera sagardotegian lanean, emaztearen babesarekin. Nekazaritza-ingeniaritza ikasketak egina, Markinezek bazekien zertan ari zen. Hala ere, Askartzan sagarrak bazuen eragozpenik franko: altuera, 650 metrotan baitago Askartza. “Teknikari naizen aldetik, galdera horixe ibili nuen buruan, nolako sagarra izango ote genuen garaiera honetan –baina ikusi dugu kalitate onekoa dugula hemengo sagarra–, eta nolako sagardoa egingo ote genuen, eta horri dagokionez ere sagardo ona egiten dugula jabetu gara”. Hala ere, kezka, 650 metroko garaiera Askartzak. Hotza eta izotza. “Udaberriko izotza dugu arazorik handiena. Gaur egun, hala ere, teknikaren bidez konpontzen dira eragozpen horiek”. 2.500 sagarrondo inguru dituzte, “eta gehiago landatzeko prest gaituzu”, diote, sagardotarakoak denak; sagar-zukua barne.

Asturiasko (Espainiako Estatua) eta Gipuzkoako barietatea aldatuak dituzte Askartzan, nahiz bertara hobeto egokitu Asturiaskoa, Markinezek dioenez. “Gipuzkoan, adibidez, sagarrik gehienak itsaso ondoan daude. Asturiasen, berriz, itsaso ondoan ez ezik, baita mendialdean ere”. Eta, inondik ere, hango mendialdeko barietatea ezin egokiago dator Trebiñu Konderriko Askartzara.


Koldo Markinez: «Ohiko ostatu batean egiten ez dituenak egiten ditu jendeak sagardotegian: kantatzen du, jaikitzen da, txotxetik edaten du, ondoan duenarekin hitz egiten du. Trikitiarekin etortzen dira batzuk, kantari hasten dira beste batzuk… Kantutegiak ere baditugu, jendeak eskatzen ditu eta kantatzen du”


Mugarriak

Koldoren seme Jon Markinez Amozarrainek (Gasteiz, 1993), jaso zuen, anaia zaharrago Julenekin batera (Gasteiz, 1988), Lazarraga Saria. Berak eman ohi du, askotan, sagardotegiaren berri. “Gure gurasoek hasi zuten proiektua, aitaren jaiotetxean. Orain jangela dagoen honetan, ukuilua zegoen. Hasieran, lau mahai besterik ez zeuden jangelan, 40 laguni ematen ahal genien jaten. Nahikoa genuen horrekin. Orain baino prekarioagoa zen dena”. Harrera ona izan zuen sagardotegiak, eta gero eta jende gehiago etortzen hasi zen. “Eta etorri ezinik ere gelditu izan zen jendea, lekurik ez eta. Jatetxea handitu behar izan genuen gero”. Orain 120 lagun sartzen dira sagardotegian. “Sukaldea ere handiagoa da orain. Sei metro koadro zituen hasieran, eta 35 ditu orain. Upelak ere gehiago eta hobeto banatuak ditugu orain”, esan du Julen sukaldariak.

Sagardotegia esan eta Hernani, Usurbil, Astigarraga dira inork emango lituzkeen izenak. Han dago ohitura, tradizioa, kultura… Eta Jonek: “Bai, han da kultura handiena, baina hemen ere ikasten hasita dago jendea. Gure sagardotegira etorri baino lehen, adibidez, askok inoiz ez zuten sagardotegirik ikusi. Upelak hortxe daudela esan, altxatu eta bertatik hartu behar dutela esan, eta batzuek: ‘Eta ez daukazu sagardoa txarroan ateratzerik? Ez daukazu botilan?’, galdetzen zuten. Julenek anaia gaztearen esaneratik jo du: “Jendeak txotxetik edaten ikasi du”. Aitaren txanda da: “Zera izan zen geure buruari egin genion lehenbiziko galdera: Jarrita, ala zutik jango dute gure sagardotegiko bezeroek?”. Eta bertako ohituraren arabera jotzea erabaki zuten, jarrita jatearen alde egin zuten. “Baina buruan ibili genuen galdera”, dio Koldo Markinezek.

Argazkia: Zaldi Ero.

Gasteiztik bertara

Urtean behin sagardotegira joateko ohitura aski zabaldua da bazterretan. Askartzakora, berriz, urtean behin baino gehiagotan jo ohi du zenbaitek, Gasteiztik hogei minutura baitago Trebiñu. “Gipuzkoa aldera joatea, autoa edo autobusa hartuta, bazkaldu edo afaldu eta itzultzea, ez dago astebururo egiterik. Hona, berriz, Gasteiztik hogei minutura gaudenez, hilean behin ere etorri ohi dira batzuk”, esan du Jon Markinezek. Eta Koldok: “Mendiz ere etorri ohi da jendea Gasteiztik, bi orduko bidean”. Mendi txangoa eta gero, freskatu eta jan, eta gero, autobusa hartu eta etxera egiten du bezeroak.

Menua bat eta bera da beti sagardotegian. Askartzan ere, jendeak duen sagardotegi ohitura txikia gorabehera, betiko menua nahi du jatunak. “Horixe nahi du jendeak, txuleta! Bestelako menu bat ere eskaini ohi dugu denboraldia igaro eta gero, baina jendeak ez du dudarik: ‘Ez, ez, nik sagardotegiko menua nahi dut: txuleta!’. Horrela da”, esan digu etxeko aitak.

Sagardotegiak, bestalde, ezohiko giroa eskaintzen dio bertaratzen denari, Julenek dioenez: “Sagardotegia bestelako lekua da, ohiko ostatu batean egiten ez dituenak egiten ditu jendeak hemen: kantatzen du, jaikitzen da, txotxetik edaten du, ondoan duenarekin hitz egiten du… Giro berezia eskaintzen du sagardotegiak. Nabarmena da. Trikitiarekin etortzen dira batzuk, kantari hasten dira beste batzuk… Kantutegiak ere baditugu, jendeak eskatzen ditu eta kantatzen du”. Bertan nahasten dira batzuk eta besteak. Gasteiz hogei minutura, eta hurrago dago Miranda Ebro. “Jende asko etortzen zaigu handik. Bestelako mundu bat da hori. Atetik sartu orduko nabarmentzen dira Mirandakoak”. Bestelako eitea, nonbait, Jonek oharrarazi duenez. “Grazia egiten die sagardotegiko giroak”, esan digu Julenek, eta iltzea buruan jotzen asmatu du Koldok: “Exotikoa zaie sagardotegia. ‘Sagardoa hartzera jaiki egin behar dugula?’, edo haiek menuaz galdetu eta guk: ‘Ez, menu bakarra dugu hemen, sagardotegiko menua, hau sagardotegia da’. Hala ere, urteak igaro dira, eta jendeak ikasi egin du, sagardotegiko kulturaz jabetu da”.

Bai Euskarari, Lazarraga Saria

Euskaldunak dira Markinez Amozarrain familiako kideak. Eta euskaraz ari ohi dira sagardotegian, hala beraiek, nola bezeroetako asko, Jonek dioenez. “Bai, euskara asko entzuten da hemen. Uste duguna baino gehiago”. Beraiek ere saiatzen dira giro hori pizten. Bertso afariak egin izan dituzte, mintzalagun taldeak hartu dituzte, bateko eta besteko euskaltegietako ikasleak –Mirandakoak barne–, kantua ere noiznahi da sagardotegian. Hortik etorri da Bai Euskarari Elkartearen Lazarraga Saria. “Ezustea izan genuen. Aurreko batean ere joanak ginen sari banaketaren ekitaldira, ikustera, eta joan den azaroan ere halaxe joan ginen, ikustera. ‘Egongo da, hor nonbait, euskararen erabileraren alde gu baino askoz gehiago egiten duen jendea’, pentsatzen genuen. Eta, orduan,  gure izena esan zutenean, hura ezustea”, azaldu du Jon Markinezek: “Pentsatzen jarrita, guk uste duguna baino garrantzizkoago gara euskaldunentzat, Trebiñun gaudela kontuan hartuz”.  Uste dutena baino laguntzaile hobeak dira euskararentzat, arnasgune ere bai baitira. Etxetik dakarte euskara semeek, heldutan ikasia du, berriz, aitak. “Hogeitaka urterekin ikasi nuen, Iruñean, ikasle nintzen garaian”. Bidean, AEK, IKA eta bitarteko hainbat ezagutu zituen nekazaritza-ingeniari honek.

Trebiñu. Askartza. Araba. Burgos. Euskaraz bertako sagardotegian, baina Euskadiko sagardoaren jatorrizko izendapenetik kanpo bertako sagardoa eta sagar-zukua. “Trebiñun gaudelako! Sagarrondoak ditugu, sagarrak, sagardoa… Gutxik egiten dute zirkulu osoa. Baina administrazioari dagokionez ez gaude Euskadin! Arabaren bihotzean, eta Euskaditik kanpo!”. Politikariek egundaino konpondu ez duten auzia.

Txotx egin aurretik, azken gogoeta egin digu Koldo Markinezek. Sagardoaz ari da, jakina: “Sagardo tradizionala egiten ari gara Euskal Herrian. Etorkizunerako sagardorik, ez. Sagardo tradizionala, jende modu jakin batentzat, sagardotegi kultura duenarentzako sagardoa, beti-betiko sagardoa. Kontserbadoreak gara horretan. Jendearekin hitz egin, baita sagardogileekin ere, eta horixe defendatzen dute, betikoa, ‘Hauxe da onena’, diote. Baina bada beste jende asko bestelako sagardoa nahi duena, errazago edango dena. Horretan ari gara lanean, sagardo berezia egiten, etorkizuna besterik izango da-eta. Etorkizunak sagardotegia, eta sagardoa, guztiei irekitzea ekarriko du, nire ustez, denentzako sagardoa egitea, AEBetan, Argentinan, Errusian… edango dutena. Horretan ari gara lanean, sagardo berri bat egiten, komunitate guztiarentzat”, egin nahi izan du ohar Koldo Markinezek sagardo berezi horretatik guri edaten eman aurretik. Txotxetik.

¿Quieres apoyar a Hala Bedi?

En Hala Bedi construimos un proyecto comunicativo libre, comunitario y transformador. En el día a día, cientos de personas participamos en este proyecto, observando la realidad que nos afecta y tratando de transformarla junto a los movimientos populares.

Nuestros contenidos son libres porque nadie nos dicta qué podemos publicar y qué no. Y porque difundimos estos contenidos de forma libre y gratuita, con el objetivo de difundir, compartir y transformar.

Sin halabelarris, las socias y socios que apoyan económicamente a Hala Bedi, esto no sería posible. ¡Hazte halabelarri y apoya a Hala Bedi!

EGIN ZAITEZ HALABELARRI
Edit

Deja una respuesta

Tu dirección de correo electrónico no será publicada. Los campos obligatorios están marcados con *

← Mugimendu Feministak bigarrenez aplikatu du eraso sexisten aurkako protokoloa Gasteizko jaietan
Memoria Gara ekimenak dokumental bat kaleratuko du memoria astintzen jarraitzeko →

Últimos Podcasts

  • A desalambrar: Ekainak 10: Watan Jamil Alabed
    00:52:41
    0  0 0
  • obaba: OBABA: dermatologa batekin hizketan 1X14
    01:00:07
    1  0 1
  • Kodoro Games: Kodoro Games - 3×39 - Especial Summer Game Fest
    01:46:49
    1  0 0
  • Kodoro Games: Kodoro Games - 3×38 - Presentaciones de SGF, lanzamiento de Switch 2 y Mario Kart World
    01:06:26
    3  0 2
  • Xperimental Sound System: XSS309 | Cubo | Relax My Eyes
    00:56:56
    3  1 0
  • La Bola Loca: 5X20 Flashes, festis y copiadas
    01:15:43
    3  0 1
  • Bertxoko: 21×19. POLIZIEN SOLDATA LOREZAINENTZAT!
    00:59:47
    0  0 0
  • Eh txo!: 5x19 Kaleko Urdangak
    01:00:50
    22  0 4
  • Kodoro Games: Kodoro Games - 3×37 - Elden Ring: Nightreign y To a T
    01:02:54
    0  0 0
  • Tarteka: TARTEKA [3 x 04] Argiñe Ceballos
    00:47:46
    3  0 0

Más leídas

Estreno de «Impureza» de La Pulga y Sonia Estévez

Estreno de «Impureza» de La Pulga y Sonia Estévez

¡Qué mundo! | Nuevos hitos en el (escaso) apoyo internacional a Gaza

¡Qué mundo! | Nuevos hitos en el (escaso) apoyo internacional a Gaza

Barrundia Palestinarekin: recogida de ayuda para Gaza

Barrundia Palestinarekin: recogida de ayuda para Gaza

Estali dituzte gaur goizean jarritako Voxen kartel arrazistak

Estali dituzte gaur goizean jarritako Voxen kartel arrazistak

HALA BEDI IRRATIA

Bueno Monreal, 16 – Behea
01001 – Gasteiz – Araba

Telefonoa: 945 12 88 55 / 945 12 14 88

Erantzungailua: 945 12 09 89

LAGUNTZAILEAK

Creative Commons-en baimena   2018 Gure eduki guztiak Creative Commons Aitortu 4.0 Nazioartekoa Baimen baten mende daude.
 
 
Web gune honek cookieak erabiltzen ditu zure nabigatzailea hobetzeko. Konforme zagozela asumitzen dugu, bestela desaktibatu ditzakezu. OnartuUkatu Irakurri gehiago
Pribatasun eta Cookie Politika

Privacy Overview

This website uses cookies to improve your experience while you navigate through the website. Out of these, the cookies that are categorized as necessary are stored on your browser as they are essential for the working of basic functionalities of the website. We also use third-party cookies that help us analyze and understand how you use this website. These cookies will be stored in your browser only with your consent. You also have the option to opt-out of these cookies. But opting out of some of these cookies may affect your browsing experience.
Necessary
Siempre activado
Necessary cookies are absolutely essential for the website to function properly. This category only includes cookies that ensures basic functionalities and security features of the website. These cookies do not store any personal information.
Non-necessary
Any cookies that may not be particularly necessary for the website to function and is used specifically to collect user personal data via analytics, ads, other embedded contents are termed as non-necessary cookies. It is mandatory to procure user consent prior to running these cookies on your website.
GUARDAR Y ACEPTAR