• ABOUT US
  • SHOP
  • TABERNA
  • CONTACT
  • LOGIN
  • Become
    a partner
  • eu
  • en
  • es
Hala Bedi
  • Generic selectors
    Exact matches only
    Search in title
    Search in content
    Filter by Categories
    adrian zelaia
    Agroecología
    Press
    Araba Hizpidea
    argia aurrerapena
    arrosasarea
    ataria irratia
    Azken Hatsa taldea
    News
    Kategoriarik gabe
    Ciencia
    Cultura
    ekonomia
    Etxebizitza problematika
    Feminismos
    Internacional
    irratien tartea
    Literature
    Prestaciones sociales
    Suelta la olla
    tolosaldeko ataria
    Zebrabidea
    zigor olabarria
    Zuzenbidea

    Gehiago…

  • NEWS
  • OPINIONS
  • HALA BIDEO
  • AGENDA
  • PROGRAMS
    • 2021 – 2022 PARRILA
    • Culture
      • Alai bedi
      • Asuntos Interiores
      • Bertxoko
      • Erraietatik
      • Euskalduntxarrak
      • Kakatzarra
      • Kasakatxan
      • Laboratorio Plat de cine
      • Píxel
      • Poeta madarikatuak
      • Tropa de Breoghan
      • Κάτω τα χέρια
    • Magazines
      • Hizpidea
      • Kantoia
      • Suelta la olla
      • Zebrabidea
    • Music
      • 12 pulgada
      • Arima Beltza
      • Autotune o Barbarie
      • Basati Irratsaioa
      • Bizikleta Estatikoa
      • Blue cafe
      • Desde el Abismo
      • Eh txo!
      • El Sonotone
      • Erro ta berri
      • Etxean Jaus
      • Habelas Hainas
      • Hemeretzi Hertz
      • Hiru kortxea
      • Klask!
      • Kontrapas
      • La Bola Loca
      • La Calle Del Ritmo
      • La conquista del Punk
      • La Maketa
      • La Malet (A) fonica
      • La tanguería
      • No funk
      • No hay pasado
      • Nosoloradio
      • Traumreise
      • Xperimental Sound System
      • Zuria Beltzez
    • Socials
      • A desalambrar
      • A todo gas
      • Berbetan
      • El puente de Mostar
      • Excavar en tiempos revueltos
      • Filosofía para Mentes Inquietas
      • Gazte Bulkadak
      • Hiketan
      • Hola Latinoamérica
      • Joan Zikutara
      • Kafe Expreso
      • La pila
      • La Telaraña
      • Mas Asfalto
      • Mundu Berria(e)ko Un Mundo Nuevo
      • O no será-Edo ez da izango
      • Piuke Ausart
      • Uhintifada
      • What the basque
  • Generic selectors
    Exact matches only
    Search in title
    Search in content
    Filter by Categories
    adrian zelaia
    Agroecología
    Press
    Araba Hizpidea
    argia aurrerapena
    arrosasarea
    ataria irratia
    Azken Hatsa taldea
    News
    Kategoriarik gabe
    Ciencia
    Cultura
    ekonomia
    Etxebizitza problematika
    Feminismos
    Internacional
    irratien tartea
    Literature
    Prestaciones sociales
    Suelta la olla
    tolosaldeko ataria
    Zebrabidea
    zigor olabarria
    Zuzenbidea

    Gehiago…

  • NEWS
  • OPINIONS
  • HALA BIDEO
  • AGENDA
  • PROGRAMS
    • 2021 – 2022 PARRILA
    • Culture
      • Alai bedi
      • Asuntos Interiores
      • Bertxoko
      • Erraietatik
      • Euskalduntxarrak
      • Kakatzarra
      • Kasakatxan
      • Laboratorio Plat de cine
      • Píxel
      • Poeta madarikatuak
      • Tropa de Breoghan
      • Κάτω τα χέρια
    • Magazines
      • Hizpidea
      • Kantoia
      • Suelta la olla
      • Zebrabidea
    • Music
      • 12 pulgada
      • Arima Beltza
      • Autotune o Barbarie
      • Basati Irratsaioa
      • Bizikleta Estatikoa
      • Blue cafe
      • Desde el Abismo
      • Eh txo!
      • El Sonotone
      • Erro ta berri
      • Etxean Jaus
      • Habelas Hainas
      • Hemeretzi Hertz
      • Hiru kortxea
      • Klask!
      • Kontrapas
      • La Bola Loca
      • La Calle Del Ritmo
      • La conquista del Punk
      • La Maketa
      • La Malet (A) fonica
      • La tanguería
      • No funk
      • No hay pasado
      • Nosoloradio
      • Traumreise
      • Xperimental Sound System
      • Zuria Beltzez
    • Socials
      • A desalambrar
      • A todo gas
      • Berbetan
      • El puente de Mostar
      • Excavar en tiempos revueltos
      • Filosofía para Mentes Inquietas
      • Gazte Bulkadak
      • Hiketan
      • Hola Latinoamérica
      • Joan Zikutara
      • Kafe Expreso
      • La pila
      • La Telaraña
      • Mas Asfalto
      • Mundu Berria(e)ko Un Mundo Nuevo
      • O no será-Edo ez da izango
      • Piuke Ausart
      • Uhintifada
      • What the basque
  • ABOUT US
  • SHOP
  • TABERNA
  • CONTACT
  • LOGIN
  • Become
    a partner
Hala Bedi > News > [Iritzia] “Euskara edonorentzat” – Patxi Goenaga –

[Iritzia] “Euskara edonorentzat” – Patxi Goenaga –

 January 31, 2017  Hizpidea InNews  0

Joan den urte amaieran, Eguberrietan, liburu eder bat jaso dut: Euskera para castellanohablantes. Beste edizio bat ere argitara eman du Bartzelonan Basc per a catalanoparlants. Egilea, Beatriz Fernandez hizkuntzalaria, hizkuntza tipologian eta euskal sintaxian aditua besteak beste.

Hainbat gogoeta piztu dizkit liburuak. Gogoetak eta oroitzapenak. Oroitzapenez ez naiz ariko gaurkoan, jendeak ez dezan pentsa adinean aurrera joan ahala, nostalgiak jotzen hasia naizela.

Euskaldunok harro sentitu gara gure hizkuntzaz, besteak ez bezalakoa delakoan, gure ingurukoak baino zaharragoa, jatorria denboraren laino artean galdua duena, aditzaren edertasun miresgarria… Maiz kontu hauek aitzakiatzat erabili izan dira… edozertarako, euskara bazter uzteko ere bai, zailegia izaki hizkuntza.

Beatriz Fernandezen liburuaren asmoa ez da izan euskararen gramatika bat egitea, baizik euskara beste edozein hizkuntza bezalakoa dela erakustea, guztiek partekatzen baitute gramatika unibertsal dei daiteken hori. Gurea hizkuntza bitxia, arraroa, zaila, edertasun eskuraezinekoa dela etab., mitoak besterik ez dira eta horiei aurre egin nahi die liburuak, mito horiek elikatzea euskararen eta euskaldunon kalterako direlakoan eta askotan etsipenera eramaten gaituztenak.

Hizkuntzen arteko diferentziak gorabehera, antzekotasunetan jarri nahi izan ditu begiak egileak. Euskarak eta gaztelaniak partekatzen dituzten zenbait gai hautatu ditu horretarako. Hitzak antolatzeko moduaz hasten da. Euskara eranskaria izaki, ume-a-re-kin esaten dugu, hitz bakarrean. Gaztelania analitikoa da: con el niño esaten dugu, hiru hitzetan. Bataren eta bestearen artean dagoen diferentzia, itxuraz handia baina sakonean, ez da hainbesterako, osagaiak antolatzeko modu desberdinak dira, besterik ez.

Egilea hitz ordenaz ere mintzo da. Euskaraz, Objektua-Aditza da ordena arrunta. Gaztelaniaz, alderantziz: Aditza-Objektua. Euskarak postposizioak ditu, gaztelaniak preposizioak. Funtsean, gauza bera, hurrenkera desberdina izatea.

Larramendik bere garaian idatzia utzi zuena datorkit gogora. Bere El imposible vencido ospetsuan, honela erasotzen die arerioei:

Otra objecion hacen contra el bascuece; porque en esta lengua todo se ha de construir al revés, por la posposición que tiene de artículos, v.gr. ur garbi-á, burú uts-á se han de construir agua clara la, cabeza vana la. Qué simpleza! Y de dónde te consta que esa construccion es al revés? Y mas si doy yo en decir que va al revés tu consruccion castellana? Sabes? Los hebreos escriben el renglon tirándole de la mano derecha á la izquierda, y tú le tiras de la izquierda á la derecha: y quién escribe al revés? Según ese reparo se habrán de desterrar del latin el que, ve, ne y otros adverbios y aun toda su sintáxis. Y sino construye esta oracion (Quintilianorena da): semper enim hic homo leones inter, ursosque commoratus est: mira que donosura, siempre por que este hombre leones entre osos y vivido ha. Pero yo hago mal en cansarme en estas puerilidades. Goazén emendic.

Hizkuntzei kanpotik begiratuz gero, alde handiak daude, bistan da, baina barnea arakatzen denean, gauzak bestela ikusten dira.

Aditza dugu euskararen beste monumentu bat. Honetan euskara txapeldun dela uste du jendeak. Baina hemen ere gaztelaniarekin duen antza hain da ikaragarria… Dakarkizut eta te lo traigo (edo traigotelo) modukoen artean ez dirudi funtsezko aldea dagoenik egiturari dagokionez. Biek ingeniaritza genetiko berbera erakusten dute. Hortaz, galde egiten du egileak: gaztelaniak ez al du hitz berean morfema desberdinak bilduz osatutako aditz forma konplexurik? Bai horixe. Euskal aditz komunztadura (hain ospe beldurgarria duena euskaldunen eta euskaraz ikasten dutenen artean) ez dago hain urruti gaztelaniaren jokotik.

Aditzaz diharduten kapituluak bat baino gehiago dira.  Euskal aditzaren mitologia bere lekuan jartzeko orduan lagungarri izan daitezke, eta irakasle jendeak probetxu atera lezake. Ez bakarrik euskara irakasleek, euskaraz irakasten duen edonork. Benetan.

Euskaraz ez dakitenentzako gramatika bat dela pentsaarazi liezaguke izenburuak, baina ez. Gramatikazko elementuak baditu, aipatu dugun bezala, baina elementu hauek berak ez daude modu hotz eta tekniko batean emanak, kontatzeko modu jostalari, konparazioz betetako eta hango eta hemengo bizipenak  bilduz, jolasari, literaturari, zinemari, arteari, historiari, sukaldaritzari eta beste hainbat arlori keinuak eginez.

Baina ez hori bakarrik. Izan ere, liburuan badira gramatikari buruzkoak ez baina euskararen azken urteetako historiari dagozkion hiru kapitulu eder: bata ikastolei eskainia, besteak euskalkiei eta euskara batuari.

Ikastolak, euskararen azken urteotako historian zutabe sendo izan dira. Garai zailetan hainbat gurasok egindako apostua eta horrek eskatzen zuen ahalegina gogoratzen ditu egileak, maitekiro, goxo-goxo irakurtzen diren lerroak josiz. Gurasoek euskaraz ez jakinarren, gai izan ziren beren haurrei euskara oparitzeko. Hain zuzen, egileak gurasoei eta aitona-amonei eskaintzen die liburua:  “A Heliodora Pedrosa y Antonio Fernandez, que vinieron y se quedaron. A Maria del Carmen Fernandez y Edelmiro Fernandez, que me dieron su lengua y la lengua de la tierra.” Larre motxean hazitakoak haiek. Oraingoak larre guriagoetan ari dira. Liburu honek eskaintzen duen testigantzak balioko ahal digu euskara eta beste gainerako hizkuntzak benetan maitatzen, horrela gure hizkuntzek ere bizi luzea izan dezaten.

 

 

  • Hizpidea: [Iritzia] "Euskara edonorentzat" - Patxi Goenaga -
    ??:??:??

Hala Bedi babestu nahi duzu?

Hala Bedin proiektu komunikatibo libre, komunitario eta eraldatzailea eraikitzen ari gara. Egunero, ehundaka gara proiektuan parte hartzen dugun pertsonak, eragiten digun errealitatea behatuz eta hura eraldatzen saiatuz, herri mugimenduekin batera.

Gure edukiak libreak dira, inork ez digulako agintzen zer argitaratu dezakegun eta zer ez. Eta eduki hauek dohainik eta modu libre batean zabaltzen ditugu, hedapena, elkarbanatzea eta eraldaketa helburu.

Halabelarririk gabe, Hala Bedi ekonomikoki sostengatzen duten bazkiderik gabe, hau ez litzateke posible izango. Egin zaitez halabelarri eta babestu Hala Bedi!

EGIN ZAITEZ HALABELARRI
Edit

Leave a Reply Cancel reply

Your email address will not be published.

← [Iritzia] “Trumpena” -Iban Zaldua-
La deportabilidad: institucionalización del racismo y control social →

Last Podcasts

  • El puente de Mostar: PROG 181: PERSONAS DEL ALMA NUESTRA
    00:30:11
    1  1 0
  • Berbetan: Hipokresia munduan: Berbetan! - 24 ft. Idoia Moreno
    00:54:11
    2  0 1
  • Hiru kortxea: Buridan taldeari elkarrizketa, eta zenbait albiste eta nobedade
    01:31:49
    12  0 1
  • Kafe Expreso: 2022/05/19
    01:00:02
    14  2 4
  • Hiketan: Hiketan: 1x09 | barnetegi ibiltariak; gailetak ala hil
    01:01:15
    16  0 4
  • A desalambrar: M17-Defendatu dezagun lurra!
    01:00:28
    4  0 1
  • O no será-Edo ez da izango: Regularización Ya
    00:56:19
    3  0 2
  • Zuria Beltzez: 454 : ereindakoa uztartzen
    00:58:02
    5  0 1
  • Filosofía para Mentes Inquietas: JUDITH BUTLER - Programa 2º de 2
    00:59:50
    4  1 0

Next events

2022May23

MOBILIZAZIOAK. STOP INFORMES FALSOS! STOP FALSOS DESAMPAROS!

Plaza de la Provincia - Diputación - (Gasteiz)

2022May23

KONTZENTRAZIOA – CONCENTRACIÓN. LARRIALDIAK / EAG BORROKAN!!

Eusko Legebiltzarra - Parlamento Vasco (Gasteiz)

2022May23

MOBILIZAZIOAK. ERRESIDENTZIAK BORROKAN MURGIA

Udaletxeko plaza (Murgia)

2022May24

KONTZERTUA. Astemartes kulturalak Parral Tabernan (Baobabs will destroy your planet)

Parral Taberna

Most read

[ARGAZKI GALERIA] Ehunka lagun elkartu ziren larunbatean Gasteizen, Tapia Legearen aurkako manifestazioan

[ARGAZKI GALERIA] Ehunka lagun elkartu ziren larunbatean Gasteizen, Tapia Legearen aurkako manifestazioan

Denuncian en redes sociales una agresión homófoba en el pantano de Uribarri

Denuncian en redes sociales una agresión homófoba en el pantano de Uribarri

”Euskara aurrera” manifestazio nazionalera batuko dira gasteizko eragile eta norbanakoak ere

“Euskara aurrera” manifestazio nazionalera batuko dira gasteizko eragile eta norbanakoak ere

El joven alavés Galder Barbado ha denunciado persecución y ofertas de colaboración por parte de la Guardia Civil

El joven alavés Galder Barbado ha denunciado persecución y ofertas de colaboración por parte de la Guardia Civil

HALA BEDI IRRATIA

Bueno Monreal, 16 – Behea
01001 – Gasteiz – Araba

Telefonoa: 945 12 88 55 / 945 12 14 88

Erantzungailua: 945 12 27 38

LAGUNTZAILEAK

Creative Commons-en baimena   2018 Gure eduki guztiak Creative Commons Aitortu 4.0 Nazioartekoa Baimen baten mende daude.
 
 
Web gune honek cookieak erabiltzen ditu zure nabigatzailea hobetzeko. Konforme zagozela asumitzen dugu, bestela desaktibatu ditzakezu. OnartuUkatu Irakurri gehiago
Pribatasun eta Cookie Politika

Privacy Overview

This website uses cookies to improve your experience while you navigate through the website. Out of these, the cookies that are categorized as necessary are stored on your browser as they are essential for the working of basic functionalities of the website. We also use third-party cookies that help us analyze and understand how you use this website. These cookies will be stored in your browser only with your consent. You also have the option to opt-out of these cookies. But opting out of some of these cookies may affect your browsing experience.
Necessary
Siempre activado
Necessary cookies are absolutely essential for the website to function properly. This category only includes cookies that ensures basic functionalities and security features of the website. These cookies do not store any personal information.
Non-necessary
Any cookies that may not be particularly necessary for the website to function and is used specifically to collect user personal data via analytics, ads, other embedded contents are termed as non-necessary cookies. It is mandatory to procure user consent prior to running these cookies on your website.
GUARDAR Y ACEPTAR